Kodeks cywilny opisuje dwa prawa rzeczowe: własność oraz użytkowanie wieczyste. Znajdziemy między nimi dużo podobieństw, ale i różnic. Warto znać choćby te najważniejsze różnice między własnością a użytkowaniem wieczystym, by zgodnie z prawem i z własnym interesem odpowiednio zarządzać nieruchomością.
Czym różni się użytkowanie wieczyste od własności?
Prawo własności jest najważniejszym i najsilniejszym prawem rzeczowym i jako jedyne ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że ograniczenie prawa własności możliwe jest wyłącznie na mocy właściwej ustawy, np. w przypadku wywłaszczenia. Oczywiście w takim przypadku osobie, która dysponuje prawem własności, przysługuje prawo do odszkodowania. Właściciel nieruchomości ma pełne prawo do zarządzania nieruchomością – może ją wydzierżawić, wynająć czy sprzedać.
Użytkowanie wieczyste jest w stosunku do prawa własności ograniczone, ale i szersze w porównaniu do służebności, dzierżawy czy zastawu. Z jednej strony użytkownik wieczysty może na gruncie wybudować dom lub inną nieruchomość, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Nie może jednak sprzedać gruntu, który użytkuje – nie jest on bowiem jego właścicielem. Ponadto użytkowanie wieczyste jest odpłatne. Oznacza to, że użytkownik wieczysty co roku musi uiszczać opłatę, której wysokość uzależniona jest od wartości nieruchomości.
Użytkownikowi wieczystemu przysługuje prawo pierwokupu. Obecnie przekształcanie użytkowania wieczystego we własność jest bardzo popularnym rozwiązaniem – wieczyste użytkowanie jest bowiem instytucją przestarzałą. Dlatego znane są sytuacje, gdy sam ustawodawca dokonuje przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, np. gruntów, na których zostały wybudowane bloki. Przekształcenie takie zawsze jest opłacalne, dlatego nie warto zwlekać z decyzją o zmianie statusu prawnego nieruchomości.
Artykuł powstał przy współpracy z Temida Kancelaria Prawna.
Fot. Shutterstock.