Zachowek jest instytucją prawną, której celem nadrzędnym jest ochrona interesów ustawowych spadkobierców. Kiedy osoby uprawnione ustawowo nie otrzymują należną im część spadku, mogą domagać się zachowku. Komu przysługuje prawo do zachowku, a kto może być go pozbawiony?
Prawo do zachowku – kto może liczyć na zachowek po śmierci spadkodawcy?
Prawo do zachowku przysługuje małżonkowi, zstępnym i wstępnym, przy czym w pierwszej kolejności zachowek otrzymują bliżsi zstępni – jeśli dzieci spadkodawcy żyją, zachowku nie otrzymają jego wnuki. Pozostała część rodziny, jak wujostwo, kuzynostwo i inni po śmierci spadkodawcy zachowku nie otrzymują. Osoby uprawnione otrzymują zachowek w wysokości połowy przysługującego im spadku – wyjątkiem są niepełnoletni oraz niezdolni do pracy, którzy mogą liczyć na zachowek w wysokości 2/3 wartości spadku, którego nie otrzymali.
Instytucja zachowku najczęściej wykorzystywana jest wówczas, gdy spadkodawca nie uwzględnił członków najbliższej rodziny w testamencie lub gdy na niedługo przed śmiercią przekazał innym osobom swój majątek w darowiźnie. Spadkodawca może pozbawić prawa do zachowku osoby instytucjonalnie do niego uprawnionych, skutecznie ich wydziedziczając. Należy pamiętać, że w testamencie musi zostać wskazany powód wydziedziczenia i musi on spełniać formalne warunki.
Prawa do zachowku nie mają osoby wydziedziczone, osoby, które zrzekły się spadku lub go odrzucili, osoby, które zostały uznane za niegodne dziedziczenia, a także małżonkowie, wobec których wniesiono wniosek o separację z ich winy lub pozew o rozwód z ich winy. W pozostałych przypadkach prawo do zachowku chroni małżonków, wstępnych i zstępnych, którzy zostali pozbawieni spadku.
Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią Radcy Prawnego Dr Karol Smoter.
Fot. Shutterstock.